Ίλιγγος

Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως
Η πιο συχνή περιφερική αιθουσαία διαταραχή που προκαλεί ίλιγγο  είναι ο καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως, ίλιγγος δηλαδή που προκαλείται σε σχέση με τη θέση της κεφαλής ως προς την βαρύτητα. Ονομάζεται παροξυσμικός γιατί έρχεται σε μορφή κρίσεων ιλίγγου, όταν ο ασθενής μεταθέτει την κεφαλή σε συγκεκριμένο επίπεδο μέσα στο χώρο. Για παράδειγμα όταν ξαπλώνει, όταν σηκώνεται ή γυρίζει πλευρό στο κρεβάτι, αλλά και όταν σηκώσει το κεφάλι για να πιάσει κάτι ή σκύβει για να δέσει τα κορδόνια του.  Συνήθως ο ίλιγγος συνοδεύεται από ναυτία με ή χωρίς έμετο. Πολύ συχνά συμβαίνει μέσα στη νύχτα, κατά τη διάρκεια του ύπνου. Άλλες φορές ο ασθενής χάνει την ισορροπία του στα πρώτα του βήματα μετά την έγερση από το κρεβάτι. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ίλιγγος έχει μικρή διάρκεια και ο ασθενής βρίσκει ανακούφιση μένοντας ακίνητος σε μία θέση.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Ο ίλιγγος προκαλείται από την αποκόλληση σωματιδίων (ωτόλιθων) οι οποίοι φυσιολογικά βρίσκονται προσκολλημένοι σε μία μεμβράνη του αιθουσαίου λαβυρίνθου. Πρόκειται για ένα τυχαίο γεγονός που δεν σχετίζεται με το φύλο ή την ηλικία του ασθενούς. Μετά την αποκόλληση τους, οι ωτόλιθοι πέφτουν στο εσωτερικό κάποιου από τους ημικύκλιους σωλήνες του λαβυρίνθου και κινούνται ελεύθερα, ή προσκολλούνται σε κάποιο σημείο. Η κίνηση της κεφαλής στο επίπεδο του σωλήνα προκαλεί τη μετακίνηση των ωτόλιθων, με αποτέλεσμα την πρόκληση ιλίγγου.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Ο γιατρός εξετάζει τον ασθενή σε διάφορες θέσεις του σώματος και της κεφαλής (διαγνωστικοί χειρισμοί), ώστε να προκαλέσει τον ίλιγγο και να παρατηρήσει τον χαρακτηριστικό νυσταγμό που προκαλείται, τόσο με τη χρήση ειδικών γυαλιών (Frenzel)), όσο και με πιο σύγχρονες μεθόδους, όπως η βιντεονυσταγμογραφία.
Η συγκεκριμένη πάθηση δεν θεραπεύεται με φαρμακευτική αγωγή αλλά με τις κατάλληλες ασκήσεις που εφαρμόζονται από τον γιατρό, ώστε να απομακρύνει τους ωτόλιθους (θεραπευτικοί χειρισμοί). Με αυτόν τον τρόπο ο ασθενής θεραπεύεται αυτομάτως.

Αιθουσαία νευριτίδα
Η δεύτερη σε συχνότητα αιτία περιφερικού ιλίγγου μετά τον καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης (VPPB), είναι η αιθουσαία νευρίτιδα. Ο όρος αυτός θα έπρεπε να χαρακτηρίζει μόνον τις ιογενείς νευρίτιδες του αιθουσαίου νεύρου, ωστόσο περιλαμβάνει γενικότερα μια κλινική εικόνα αντίστοιχη της παράλυσης του προσωπικού νεύρου.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ: Εμφανίζεται με ένα σύνολο συμπτωμάτων που χαρακτηρίζουν μια σοβαρή αιθουσαία παράλυση, η οποία παρουσιάζεται απότομα και με μεγάλη σφοδρότητα. Ο ασθενής παρουσιάζει αιφνιδίως περιστροφικό ίλιγγο, ο οποίος αυξάνεται σταδιακά μέσα σε λίγες ώρες. Ο ίλιγγος αυτός εντείνεται με τις κινήσεις της κεφαλής και συνοδεύεται από έντονη διαταραχή της ισορροπίας του σώματος, ναυτία, έμετο και βραδυκαρδια. Αρχικά ο ασθενής είναι αναγκασμένος να μείνει ξαπλωμένος για λίγες ημέρες  χωρίς να κινείται και σιγά-σιγά επέρχεται η σταδιακή βελτίωση των συμπτωμάτων, που μπορεί να διαρκέσουν από μία έως και έξι εβδομάδες.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Τις πρώτες ημέρες χορηγούνται φάρμακα με σκοπό να υποχωρήσουν τα συμπτώματα του ιλίγγου και της ναυτίας. Επειδή όμως καταστέλλουν τη λειτουργία του λαβυρίνθου και εμποδίζουν τη σταδιακή αντιρρόπηση της ανισορροπίας, πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνον για μία έως και δύο ημέρες. Το σημαντικότερο είναι η κινητοποίηση του ασθενούς και η εκτέλεση ειδικών ασκήσεων αποκατάστασης του αιθουσαίου συστήματος, έτσι ώστε να βελτιωθεί η ισορροπία του σώματος (στατική και κινητική), η φυσική κατάσταση και να μειωθεί το ρίσκο της πτώσης. Οι δύο πρώτες ημέρες αποτελούν το ιδανικότερο διάστημα για μια πρώτη επαφή του ασθενούς με τον ιατρό. Η διαδικασία της αποκατάστασης πραγματοποιείται με την καθοδήγησή του ιατρού και την εφαρμογή ασκήσεων που συνεχίζονται στο σπίτι από τον ίδιο τον ασθενή.

Βιντεονυσταγμογραφία
Η μελέτη του συστήματος της ισορροπίας στους ασθενείς με ίλιγγο και διαταραχές ισορροπίας  γίνεται μέσω της παρατήρησης της κίνησης των οφθαλμών. Για να αξιολογήσουμε τη λειτουργικότητα του αιθουσαίου συστήματος, εξετάζουμε τον νυσταγμό. Με τον όρο νυσταγμό εννοούμε μια  ρυθμική κίνηση των οφθαλμών, η οποία αποτελείται από μια αργή κίνηση αιθουσαίας προέλευσης και μια γρήγορη που επαναφέρει τον οφθαλμό στο σημείο εκκίνησης. Η πιο σύγχρονη και πλήρης μέθοδος παρακολούθησης, αξιολόγησης και καταγραφής του νυσταγμού, είναι η βιντεονυσταγμογραφία (VNG).

Η μέθοδος αυτή ήρθε για να αντικαταστήσει την ηλεκτροοφθαλμογραφία, καθώς επιτρέπει μια πιο ολοκληρωμένη και εύκολη καταγραφή του νυσταγμού. Η VNG είναι μία μέθοδος οφθαλμογραφίας που επιτρέπει την καταγραφή των κινήσεων των ματιών, αναλύοντας σε βίντεο την εικόνα της ίριδας, υπό υπεριώδες φως. Έτσι μας επιτρέπει να καταγράψουμε τον νυσταγμό με τη βοήθεια κάμερας η οποία εφαρμόζεται σε μία μάσκα.